کد مطلب:33692 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:95

نخست باید توجه كرد كه به یك معنا هنگامی كه قرآن از امر به معروف سخن می گوید، تفكیكی میان حاكم و محكوم و رعیت و والی نمی كند. جامعه ی مسلمین من حیث المجموع با تمام اجزاء و ابعاضی كه دارد- اعم از حكومت و دولت یا مردمی كه تحت حكومت حاكمان هستند- همه به انجام امر به معروف موظفند. تعبیر بسیار كلی تر این معنا در سوره ی عصر آمده است كه همه ضرر می كنند مگر كسانی كه به چهار فریضه ی مهم عمل كنند: نخست ایمان، دوم عمل صالح، سوم توصیه ی به حق و چهارم توصیه ی به صبر. در قرآن این توصیه ها به صورت «تواصی» آمده اند. «تواصی» باب «تفاعل» است و مفهوم آن رساننده ی دو طرف است، یعنی هر دو سو به یكدیگر توصیه می كنند. این وظیفه فقط بر عهده ی یك گروه نیست، بلكه همگانی است و همگان باید در این امر مشاركت بجویند. لذا هم حاكمان باید مردم را به حق توصیه كنند و حق را به آنها بنمایانند و هم مردم و رعایا باید حاكمان را به حق توصیه نمایند. همچنین است توصیه ی به صبر. توصیه ی به حق چیزی نیست به جز امر به معروف و نهی از منكر. اگر یك سوی این پیوند زمام شكیب را از دست بدهد و در برابر سختی ها ناپایدار شود، دیگری باید او را استقامت بخشد و وی را به صبر توصیه كند. توصیه ی به حق نیز به این معناست كه اگر كسی دارد راه را گم می كند و حق بر او پوشیده می ماند، دیگری باید حق را بر او آشكار كند و راه راست را به او نشان بدهد. این توصیه ها دو سویه هستند. لذا امر به معروف به هیچ وجه استثناء برنمی دارد و در جامعه ی مسلمین هیچ كس فوق امر به معروف و نهی از منكر نیست. یعنی چنان نیست كه كسی بتواند و حق داشته باشد كه دیگران را از منكر نهی كند و به معروف امر نماید، اما دیگران در برابر او فاقد این حق باشند.